Speler 1 speelt tegen Speler 2 in de finale van de clubkampioenschappen. Speler 1 staat bekend als ‘een koele kikker’. Hij laat geen emotie zien, maar van binnen is hij op belangrijke momenten erg nerveus. Dat zijn de momenten dat hij dan geregeld aan zichzelf twijfelt en bang is dat hij zal falen. Toch heeft hij zichzelf aangeleerd om dit niet te tonen. Speler 2 daarentegen is een ’showman’. Soms vloekt en tiert hij en hij wil ook nog wel eens een racket tegen het hek gooien. Echter is hij van binnen juist zelfverzekerd. Hij weet dat hij vaker op belangrijke momenten de wedstrijd naar zich toe wist te trekken. Op de club staat hij juist bekend als onberekenbaar en wispelturig, terwijl hij dat van binnen niet is.
Het bovenstaande voorbeeld geeft aan dat het gedrag dat wij van buiten vertonen, geen weerspiegeling hoeft te zijn van hoe wij ons van binnen voelen. We hebben geen zicht op wat zich binnenin een speler afspeelt. En dus trekken wij conclusies uit gedrag wat wij zien. Vaak is dit goed en geeft de speler ons informatie over zijn gedachten en gevoel door middel van zijn gedrag en spelen wij daar goed op in. Als een tegenstander halverwege de derde set na elke lange rally uitgebreid gaat zitten uithijgen, dan geeft hij ons een signaal door dat hij moe is. De slimme speler houdt hier dan rekening mee en zal eerder kiezen voor lange rally’s dan de punten kort houden. Feitelijk past hij zijn tactiek aan, op basis van het gedrag van zijn tegenstander. In een andere situatie kan de tegenstander juist heel erg boos worden op zichzelf en gaan roepen ‘dat echt niks lukt vandaag en dat hij beter kan stoppen’. De slimme speler zal nu waarschijnlijk verwachten dat de tegenstander bij de eerste mogelijkheid voor een directe winner zal gaan. En zal nu eerder kiezen voor een bal met niet veel risico, maar die ook niet in een keer afgemaakt kan worden. Grote kans dat de tegenstander direct een fout maakt. Ook hier past de slimme speler zijn tactiek aan, op basis van het gedrag van de tegenstander.
Maar wat nu als de tegenstander ook slim is en met zijn gedrag bewust signalen afgeeft die niet kloppen? Wat als de tegenstander doet alsof hij heel boos en gefrustreerd is, maar dat eigenlijk niet is. Je verwacht dan dat hij wellicht de wedstrijd laat lopen (ook wel ‘tanken’ genoemd) maar dat doet hij niet. Sterker nog, hij bijt zich vast in de wedstrijd! Dat kan jou uit balans brengen. Hij doet immers iets wat jij niet had verwacht en wellicht rekende jij je al rijk met een overwinning. Of hij doet alsof hij moe is, zodat jij stopt met jouw drukvolle spel en grote aantal winners en de rally met hem aangaat. Dan kan hij juist weer grip krijgen op de wedstrijd.
Ook in de top (of wellicht juist in de top) wordt geregeld alles uit de kast gehaald om de tegenstander op het verkeerde been te zetten. Het is niet eenvoudig te bewijzen, maar er zijn veel geruchten over nep-kramp aanvallen en nep-blessures. Alhoewel dit eenvoudig afgedaan kan worden als onsportief, is het vooral de taak aan de speler om zich niet hierdoor te laten beïnvloeden. De stelregel is: Blijf het spel spelen dat effectief is en jouw resultaat heeft opgeleverd. Dat heeft zich immers bewezen als effectief. Houd je aandacht gericht op dit plan en laat je niet verleiden tot verslapping. Het is pas gespeeld als het ‘game, set & match’ is.
Tips om met gedrag van je tegenstander om te gaan:
• Wees erop bedacht dat als jij voorstaat, jouw tegenstander wellicht alle middelen in probeert te zetten om jou uit balans te krijgen;
• Heb tijdens de wedstrijd geen medelijden met je tegenstander. Zolang hij tegenover je staat op de baan en niet heeft opgegeven geef jij 100%;
• Wees altijd voorbereid voor afwijkend gedrag van je tegenstander als jij voor staat. Dit kan tijdrekken zijn, praten tegen jou of publiek of iets totaal onverwachts. Zie dit als een compliment, hij heeft het moeilijk tegen jou. Reageer niet te veel en ga over tot de orde van de dag;
• Als je er voor kiest om jouw tactiek te wijzigen op basis van gedrag van je tegenstander, blijf dan goed in de gaten houden of de nieuwe tactiek effectief is.