Elke tennisser herkent het effect van een leuke nieuwe oefening in de training. Spelers zijn gemotiveerd en er wordt vaak veel gelachen. Ditzelfde effect zie je vaak wanneer de tennisschool een keer een zaalvoetbal toernooi organiseert. Misschien heb je onlangs een keer Beachtennis of Padeltennis gespeeld. Wat voor gevoel leverde je dat op? Waarschijnlijk een enthousiast gevoel. Het spreekwoord is niet voor niets: verandering van spijs doet eten. Dat gevoel, dat je hebt wanneer je iets leuks voor de eerste keer doet, is het gevoel dat past bij de ‘beginnersgeest’.
Tegenover de beginnersgeest staat de ‘expertgeest’. Als je iets vaak doet, word je er beter in. Bepaalde handelingen worden automatismen. Je weet inmiddels wat de beste manier is en die pas je zo vaak mogelijk toe om je handelingen te optimaliseren. Je handelt nu vanuit de expertgeest. Bij de expertgeest past een heel ander gevoel dan bij de beginnersgeest.
Zonder expertgeest kun je - het woord zegt het al - nooit een expert worden. Veel voordelen dus. Maar er zijn ook nadelen. De expertgeest is niet meer neutraal, hij is bevooroordeeld. Hij handelt vanuit bepaalde overtuigingen en denkbeelden. Omdat je veel dezelfde handelingen doet, kan er een verzadigd gevoel optreden. Zet het gevoel wat je nu hebt als je voor een training inspeelt op miniveld eens af tegen het gevoel wat je had toen je van je trainer voor het eerst een rally mocht proberen te spelen. Toen was het prachtig, nu is het normaal geworden. Het is dus van belang dat je als tennisser af en toe de ‘beginnersgeest’ benut. Voor de beginnersgeest zijn de mogelijkheden oneindig. Omdat de beginnersgeest neutraal is neem je alles waar alsof het de eerste keer is. Dat geeft een gevoel van ruimte en openheid. De beginnersgeest helpt dus ook om fouten te accepteren en minder kritisch te zijn.
Om de beginnersgeest te benutten kun je een aantal dingen doen. Denk terug aan wat tennis zo mooi maakt. Varieer en probeer uit. Doe eens iets anders in de training. Tennis een keer een periode niet en ervaar hoe snel het gaat kriebelen. Wanneer mag ik weer tennissen? Tennis eens met andere mensen. Ga eens vroeg in de ochtend als je altijd ’s avonds tennist. Het is goed om in trainingen af en toe iets raars of ongewoons te doen. Tennis eens met links als je rechtshandig bent of speel elke keer met een ander soort bal een rally. Welke ballen zou je allemaal kunnen gebruiken? Dit geeft je dat heerlijke gevoel van beginnersgeest en motiveert om weer verder te gaan optimaliseren met behulp van de expertgeest.
Veel spelers zijn al van jongs af aan gewend om veel op de tennisbaan te staan. Vijf of zes keer in de week trainen is geen uitzondering meer. En laten we eerlijk zijn: om een expert te worden in je sport (als dat je doel is) is het noodzakelijk om veel trainingsuren te maken. En met hard werken en veel uren maken is niks mis. Bovendien leert een speler vaak al op jonge leeftijd om keuzes te maken en verantwoordelijkheid te nemen. Maar er is ook een andere kant van de medaille. Bijna elke dag tennissen is namelijk niet vanzelfsprekend het beste voor een speler. Veel trainen schept snel hoge verwachtingen. Bij de speler zelf, maar ook in zijn omgeving. Dit geeft vaak druk en werkt demotiverend als de verwachtingen niet uitkomen. Er is vaak weinig ruimte voor andere activiteiten, bijvoorbeeld op sociaal gebied. Terwijl activiteiten als buiten spelen, verjaardagen, een andere sport/hobby of af en toe even helemaal niks doen essentieel zijn voor de ontwikkeling van een jonge tennisser. En belangrijker nog: ze zijn belangrijk voor de ontwikkeling van de mens-achter-de-sporter.
De beginnersgeest is een mooie graadmeter. Je kunt beginnersgeest namelijk zien. Bekijk een speler eens goed op de baan. Luister eens hoe de speler praat over tennis. Heeft hij na (of tijdens) een vakantie de kriebels om weer te gaan tennissen? Kon de speler zelfs tijdens de vakantie niet zonder tennis? Reken maar dat je kunt zien of een speler (nog) beschikt over beginnersgeest, oftewel het pure enthousiasme voor de sport. Als dit niet het geval is, is het tijd om aan de bel te trekken.
Dus veel trainen is prima, maar train vooral veel omdat je het spelletje zo mooi vindt. Varieer en probeer uit. Als er na het vele tennissen even een periode komt dat je minder gemotiveerd bent, is dat niet erg. Je merkt snel genoeg of het weer gaat kriebelen. En deze kriebels heeft een speler nodig! Ze maken je extra gretig en enthousiast als je de baan weer op mag. En voel je de kriebels niet (meer)? Respecteer je eigen gevoelens en kijk nog eens goed naar de invulling van je week. Aan ouders en trainers de taak om jonge spelers hierbij te helpen en het belang van de speler (en de mens-achter-de-sporter) centraal te stellen.
Dus hoe goed je iets ook kunt, zorg dat je niet altijd de expert bent, maar kies er voor om het soms met beginnersgeest te ervaren.