“Voor mijn gevoel woog mijn hand 200 kilo en mijn hele lijf wel 1000 kilo.”
(Victoria Azarenka over de zenuwen tijdens haar gewonnen halve finale op de Australian Open 2012)
De term spanning kan worden geassocieerd met meerdere aspecten. Zo kan het gaan om spierspanning, bijvoorbeeld bij het aanspannen van je beenspieren bij het traplopen. Ook kan het worden geassocieerd met mentale- of geestelijke spanning. De termen ‘gezonde spanning’, ‘zenuwachtigheid’ en ‘stijf van de spanning’, zijn niet vreemd op- en rondom de tennisbaan. Bij spanning komen er bepaalde stofjes (hormonen) vrij in je lichaam, die ervoor zorgen dat je lichaam én geest in staat van paraatheid worden gebracht en je in staat bent om actie te ondernemen. Dit is een natuurlijk proces en je hebt enige vorm van spanning nodig om te kunnen presteren! Als je te sloom bent, kun je tenslotte niet snel en scherp reageren op wat er gebeurt. Er is nog nooit een topprestatie geleverd, waarbij de sporter voorafgaand aan de wedstrijd geen enkele vorm van spanning heeft! Meestal wordt dan gesproken van gezonde wedstrijdspanning. Scholieren en studenten herkennen vaak het principe dat ze pas voor een toets beginnen te studeren wanneer de datum van de toets dichtbij komt. Ze hebben wat spanning nodig om scherp te worden. Andere mensen die op hun werk met deadlines werken, herkennen dit principe waarschijnlijk ook. Uiteraard geldt dit niet voor iedereen, want iedereen is anders en het hangt erg samen met je karakter. De andere kant van de medaille is ook voor veel tennissers herkenbaar: bij een te grote dosis spanning ben je niet meer in staat om goed te spelen. Door de spanning word je technische uitvoering minder, je verkrampt of verstijft. In tennistermen wordt dan vaak gesproken over een ‘dikke arm’. Vergelijk spanning maar eens met temperatuur: als het te koud wordt, dan voelt dat niet prettig, maar als het te heet wordt ook niet. Ergens zo tussen de 20 en 30 graden Celsius voelt het prettigst voor de meeste mensen. Maar er zijn wel individuele verschillen. Ook is het goed mogelijk om te wennen aan een hogere- of lagere temperatuur en zijn er altijd manieren voorhanden om met een veranderende temperatuur om te gaan. Zo werkt het ook met spanning!
Oefening
Zoek een plekje bij een gladde muur. Draai je schouders haaks op de muur (je kijkt niet naar de muur toe, maar erlangs), strek je arm uit en bal je vuist. Zorg ervoor dat je vuist net de muur kan raken, waarbij je arm gestrekt is en zonder dat je naar de muur leunt. Span vervolgens gedurende 10 seconden je biceps aan (alsof je iets optilt). Strek vervolgens je arm richting de muur, zonder te leunen. Is er een verschil waarneembaar?
Deze oefening toont het effect van spierspanning aan. Je arm is een stukje korter! Door het aanspannen van je biceps is je spier een stukje korter geworden. Dit is een logisch gevolg, maar je zult begrijpen dat dit een negatief effect kan hebben op je sportprestatie. Tennis is een fijn-motorische sport met complexe bewegingen. Een te grote dosis spanning kan het spel van tennissers dan ook gemakkelijk beïnvloeden. In het boekje ‘emotionele stabiliteit’ (binnenkort verkrijgbaar) lees je meer over spanning en leer je hoe je met wedstrijdspanning kunt omgaan of het kunt verminderen.