Kyrgios liep op eieren...
De afgelopen dagen heb ik veel vragen gekregen over de wedstrijd van Nick Kyrgios tegen Andreas Seppi op de Australian Open. Ik heb een groot deel van de wedstrijd gezien. Ik zal hieronder in grote lijnen beschrijven wat ik heb gezien en wat hiervoor de psychologische verklaring kan zijn. Uiteraard is de situatie complex, maar een aantal zaken zijn interessant om te belichten. In tegenstelling tot de mening van veel mensen dat het de eerste twee-en-een-halve-set wél goed ging met Kyrgios, ben ik van mening dat hij de gehele wedstrijd een moeilijke mentale strijd heeft gevoerd. Hij liep op eieren… Hij was angstig en toen hij merkte het niet te kunnen bolwerken (of daar alleen al bang voor was), kon hij deze angst niet langer bedwingen met zijn veelbesproken gedrag tot gevolg. Ik ben van mening dat Kyrgios inderdaad de hulp van een sportpsycholoog goed zou kunnen gebruiken. In ieder geval om zijn optimale manier van concentreren te ontwikkelen en om te leren omgaan met zijn angst. Kyrgios is hier echter zeker geen uitzondering in, alleen komen mentale factoren niet bij iedere speler op dezelfde manier tot uiting.
Kyrgios begon overtuigend aan de wedstrijd, zowel tactisch als mentaal. Er was duidelijk een plan.
Hij heeft met zijn coach een tactisch en mentaal plan opgesteld om goed voorbereid deze wedstrijd in te gaan met een ‘kom maar op-gevoel’. Het kan bijna niet anders dan dat het überhaupt een doel is voor Kyrgios en zijn team om te werken aan zijn houding en gedrag. Gezien de voorgeschiedenis, maar vooral om voor zichzelf zo goed mogelijk te kunnen presteren. De hele tenniswereld kijkt naar hem en de media staat al in de startblokken om de eerste-de-beste gelegenheid aan te grijpen om hem weer dat ‘probleemgeval met veel talent’ te kunnen noemen. Dit creëert druk. De kans is groot dat Kyrgios het gevoel heeft zich te moeten gedragen. Dit vindt hij niet leuk en hij loopt op eieren. Hij moet er zijn best voor doen en dit kost veel mentale energie. Hij hoopt dat het goed gaat en is daarmee bang dat het mis gaat (hoop = angst).
Kyrgios begon dus voortvarend en was duidelijk ‘in control’, ook aan het einde van de spannende tweede set. Hij was voor zijn doen zelf relatief ingetogen, rustig en gefocust.
Dit laatste zien veel mensen als goed, maar de vraag is of deze relatief rustige houding bij het karakter van Kyrgios past. Ik ben van mening dat hij een concentratie stijl nodig heeft waarin er juist soms ruimte is voor afleiding en fratsen. Als een speler als Kygios in mentaal opzicht vrij genoeg is om intuïtief te spelen, komt zijn talent optimaal tot zijn recht. Uiteraard fratsen tot op zekere hoogte. Namelijk tot het moment dat zijn manier van concentreren doorslaat en leidt tot onnodig gedrag: praten, show en onverschilligheid. Hij is dan een show aan het geven in plaats van aan het concentreren. Iedere speler heeft dus zijn eigen concentratiestijl. Die kun je ontdekken en trainen. En dat is niet persé dezelfde stijl van concentreren als je teamgenoot of je trainer! Iemand zal Kyrgios moeten laten ontdekken wat zijn beste manier van concentreren is. Feit is dat Kyrgios niet de Federer concentratiestijl wil gebruiken (afsluiten, rust, emotioneel stabiel, introvert), maar meer een Monfils stijl (frivool, intuitief, een zeker showelement, extravert). Als we spektakel zien bij Kyrgios, weet je dus dat hij lekker in zijn concentratie zit. Ondanks dat hij de eerste twee sets duidelijk met een plan én overtuigend speelde, weet ik niet of hij zijn optimale concentratie te pakken had.
Halverwege de derde set veranderde de houding van Kyrgios. Hij ging mopperen en klagen, zowel verbaal als non-verbaal. Terwijl er ogenschijnlijk geen vuiltje aan de lucht was.
Het schijnt dat Kyrgios met injecties in zijn knie speelde. Dit is dus, vanaf het begin van het toernooi, een onzekere factor geweest. “Houdt mijn knie het vandaag?”, “Hoe moet dat verderop in het toernooi?”, “Ik moet de wedstrijden kort houden” of misschien zelfs “Hoe moet het verder in mijn carrière met mijn fysieke gesteldheid?”. Misschien speelde de pijn op, misschien was hij er alleen bang voor. Misschien voelde hij een ommekeer aankomen, of misschien was hij er alleen bang voor. In ieder geval leek Kygios ook op dit vlak op eieren te lopen. Hij hoopt dat het goed gaat en is dus bang dat het mis gaat. Angst speelt een rol.
Hij verliest de 3e set, doet minder zijn best, wordt onverschilliger en klaagt openlijk en provoceert met zijn gedrag.
Kyrgios voelt zich machteloos. Hij is de interne strijd aan het verliezen en door ‘zijn best niet meer te doen’ wil hij voorkomen dat hij deze innerlijke strijd nog langer hoeft aan te gaan, laat staan hem kan gaan verliezen. Hoe gek het misschien ook klinkt, maar door te kiezen voor dit gedrag ervaart Kyrgios houvast en controle. In bepaalde mate ter vergelijken met het omstreden klaaggedrag van Murray. Het is een afweermechanisme, een manier om de touwtjes in handen te houden. Hij bepaalt, terwijl zijn fysiek en de wedstrijd hem uit de handen glipt. En hij liep in mentaal opzicht dus bij voorbaat al op eieren: hij ‘moet’ zich tenslotte bewijzen en gedragen en hij weet dat hij fysiek kwetsbaar is. En hij speelt ook nog eens voor eigen publiek. Dit kan hem een enorme boost geven als hij ‘vrij’ is, maar creëert meer druk als het niet gaat, je aan het forceren bent of je het idee hebt je te ‘moeten’ bewijzen. Opgeteld werd het hem teveel. Angst voelt slecht en als speler wil je daar vanaf. Nick Kyrgios slaagt er op dit moment niet in om op een functionele manier met zijn angst om te gaan. In een poging om zijn angst kwijt te raken doet hij niet volledig zijn best en neemt hij een onverschillige houding aan. Hij wil zichzelf het gevoel geven dat het niet uitmaakt. En de ‘last van zijn knie’ komt hem op dat soort momenten eigenlijk wel goed uit. Hij kan zijn fysiek de schuld geven in plaats van zichzelf. Hij maakt zichzelf eigenlijk wijs dat hij wel had kunnen winnen als hij volledig zijn best was blijven doen of fysiek 100% was geweest. Dit werkt dan misschien wel angst verlagend, maar heeft ook meerdere nadelige consequenties. Die kwamen gister op de baan tot uiting.
Kyrgios herpakt zich in de 5e set enigszins en maakt een gelaten indruk. Hij klaagt minder, maar de overtuiging is er niet volledig.
In de vijfde set zat Krygios constant in een tweestrijd. Een strijd tussen wanhoop, frustratie, onmacht en het besef dat hij toch nog kan (en wil) winnen. Het eindproduct van deze strijd was zichtbaar in de vijfde set: net niet en gelaten.